ĐỔI MỚI CƠ CHẾ XÚC TIẾN ĐẦU TƯ BẤT ĐỘNG SẢN CÔNG NGHIỆP - HÀNH ĐỘNG THIẾT THỰC TĂNG KHẢ NĂNG CẠNH TRANH HÚT VỐN FDI

Thực tế cho thấy, một trong những hướng tiếp cận quan trọng và phổ biến nhất mà các quốc gia/địa phương thường sử dụng để thu hút đầu tư nước ngoài là sử dụng cơ quan xúc tiến đầu tư (IPA). Nhìn một cách tổng thể, IPA là tổ chức chuyên môn, nơi tập trung các nỗ lực của một địa phương trong xúc tiến đầu tư nước ngoài. IPA thường thực hiện nhiệm vụ xây dựng chiến lược, chương trình và tiến hành hầu hết các hoạt động xúc tiến đầu tư cho quốc gia.

ảnh minh họa

CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC XÚC TIẾN ĐẦU TƯ TẠI VIỆT NAM

1. Các tổ chức xúc tiến đầu tư thuộc chính phủ: là các tổ chức xúc tiến đầu tư thuộc chính phủ (các cơ quan thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, phòng thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư, UBND tỉnh/thành phố, các trung tâm xúc tiến đầu tư vùng/Ban quản lý các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế thuộc Nhà nước quản lý).

Các tổ chức này được ủy thác bởi chính phủ để thương thảo với các nhà đầu tư nước ngoài và giám sát, quản lý nhà đầu tư nước ngoài; hoạt động xúc tiến chỉ là một chức năng thêm vào.

2. Các tổ chức xúc tiến đầu tư mang dáng dấp giống như trực thuộc chính phủ: thuộc UBND tỉnh/thành phố, nhưng hoạt động theo cơ chế lấy thu bù chi, cơ quan quản lý sẽ hỗ trợ một phần kinh phí.

Các tổ chức này có ban giám đốc riêng không phải là phòng ban thuộc các bộ, ngành và chỉ báo cáo cho bộ, ngành. Các tổ chức này thường kiêm luôn xúc tiến thương mại, du lịch và hoạt động theo cơ chế tự cân đối tài chính bên cạnh một phần ngân sách từ phía nhà nước.

Cả 2 loại hình trên đều hoạt động theo Quyết định 03/2014/QĐ-TTg về quy chế quản lý nhà nước với hoạt động xúc tiến đầu tư. Song quyết định này nặng về quản lý, chưa có chỉ đạo lâu dài, xuyên suốt về cơ chế khen thưởng, khuyến khích cho các cơ quan/tổ chức xúc tiến địa phương. Ngay các tổ chức xúc tiến theo cơ chế lấy thu bù chi cũng phải trình dự toán ngân sách cuối năm gửi cơ quan chủ quản duyệt.

Điều này đang hạn chế đáng kể hoạt động xúc tiến đầu tư của các cơ quan xúc tiến địa phương. Xét về hiệu quả kinh tế, thì đương nhiên phải chi phí xúc tiến đầu tư, nhưng chưa chắc nhà đầu tư đã lựa chọn địa phương mình. Mặt khác, cơ chế tiền lương tại các cơ quan này cũng chưa có tác dụng khuyến khích các cá nhân làm việc.

Riêng loại hình tổ chức xúc tiến đầu tư theo cơ chế lấy thu bù chi được thu thêm từ các dịch vụ cung cấp cho nhà đầu tư để bù chi phí song hoạt động đó vẫn nằm trong giới hạn cho phép. Do đó, vẫn chưa tạo được động lực làm việc cho các tổ chức, chuyên viên xúc tiến đầu tư. Nên chăng, các cơ quan quản lý cần sớm có cơ chế linh hoạt, theo đó có thể trích thưởng trên mỗi loại/quy mô dự án mà cơ quan xúc tiến đầu tư địa phương thu hút được để tạo động lực làm việc cho các cơ quan, tổ chức xúc tiến đầu tư.

3. Các tổ chức xúc tiến đầu tư tư nhân

Tổ chức xúc tiến đầu tư này không trực thuộc bất kỳ ban, ngành nào của chính phủ và không có nghĩa vụ báo cáo chính phủ. Tổ chức dạng này không phổ biến và gặp không ít khó khăn trong hoạt động, song rất năng động, bởi đây là tập hợp các công ty luật, công ty tư vấn kinh doanh quản lý trong nước và nước ngoài cùng các công ty quản lý quỹ đầu tư. 

Các tổ chức này chia thành 2 nhóm, nhóm 1 là chính các Chủ đầu tư Khu công nghiệp đang có nhu cầu sang nhượng, cho thuê, nhóm 2 là các đơn vị, công ty, tổ chức tư nhân.

Ngoài 3 loại hình tổ chức xúc tiến đầu tư trên, nếu Việt Nam muốn thu hút và giữ chân các nhà đầu tư lớn (tái đầu tư), thì chúng ta cần chăm sóc nhà đầu tư tốt hơn bằng cách đổi mới cơ chế xúc tiến đầu tư bất động sản công nghiệp như:

- Xúc tiến đầu tư bằng việc ứng dụng công nghệ 4.0: 

Để hỗ trợ toàn diện nhất cho các hoạt động kinh doanh bất động sản công nghiệp, IIP VIETNAM đề xuất phương thức xúc tiến đầu tư bằng việc ứng dụng công nghệ 4.0, cho phép các nhà xúc tiến đầu tư bất động sản công nghiệp mang hình ảnh không gian, hiện trạng thực tế 3 chiều cũng như các thông số thửa đất của Khu công nghiệp/ Cụm công nghiệp đến với khách hàng. Chủ đầu tư chỉ cần xây dựng môi trường không gian ảo với các thiết bị tích hợp là có thể tổ chức các chuyến tour tham quan dự án tại bất kỳ địa điểm dự án nào trên toàn thế giới, thậm chí thực hiện toàn bộ giao kết, thanh toán hợp đồng Online.

Bên cạnh đó, việc áp dụng công nghệ vào kinh doanh bất động sản công nghiệp còn giúp cho Chủ đầu tư quản lý, vận hành và phát triển dự án một cách thông minh hơn. Đồng thời tăng cường khả năng minh bạch thông tin thị trường, khi tất cả các thông tin của chủ đầu tư được minh bạch hóa và thể hiện trên website để khách hàng kiểm chứng và so sánh. Đây là điều cần thiết trong bối cảnh thị trường đang đối mặt với vấn nạn thiếu thông tin rõ ràng của các dự án.

- Kết hợp Nhà nước và Doanh nghiệp cùng tham gia xúc tiến đầu tư

Bên cạnh đó để chăm sóc nhà đầu tư tốt hơn, Nhà nước có thể kết hợp với các tổ chức xúc tiến đầu tư tư nhân để đảm bảo các hoạt động pháp lý diễn ra thuận lợi, ngược lại các doanh nghiệp tư nhân sẽ phụ trách các hoạt động marketing, tài trợ khuyến khích, bảo hộ, hay thương thảo với các nhà đầu tư nước ngoài để thu hút vốn đầu tư. 

Theo đó các cơ quan Chính phủ cần có các cơ chế trích thưởng trực tiếp sau mỗi dự án thành công cho doanh nghiệp. Điều này không chỉ liên quan tới vấn đề tài chính, mà còn hàm ý nếu các cơ quan xúc tiến đầu tư muốn thu hút và giữ chân các nhà đầu tư lớn (tái đầu tư), thì họ sẽ phải chăm sóc nhà đầu tư tốt hơn. Như vậy, môi trường đầu tư, kinh doanh sẽ tăng tính cạnh tranh, phát triển bền vững hơn.